Jura Döneminden Kalan Dramatik Bir Ölüm Hikayesi
Yeni fosil analizleri, Tharsis balıklarının ölüm nedeninin boğulma olduğunu gösteriyor: suçlu ise belemnitler!
Yaklaşık 152 milyon yıl önce, Almanya’nın Solnhofen bölgesinde yaşayan Tharsis türü balıkların sıra dışı ve trajik bir ölüm şekli ortaya çıkarıldı. Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi'nden paleontologlar Martin Ebert ve Martina Kölbl-Ebert'in yaptığı yeni bir analiz, bu balıkların ağızlarına yanlışlıkla büyük kafadanbacaklı canlılar olan belemnitleri çekerek boğularak öldüklerini gösteriyor.
Fosiller Ölüm Anını Açıklıyor
Solnhofen Plattenkalk formasyonunda bulunan Tharsis fosillerinde, belemnitlerin balıkların ağız ve solungaç aparatlarına sıkıştığı açıkça görülüyor. Araştırmacılar, bazı örneklerde belemnitin gaga kısmının dışarı çıkarken, gövdesinin (fragmokon) ağız açıklığına tamamen yerleşmiş olduğunu tespit etti. Bu da balığın, yutamadığı ama çıkartamadığı bu kalıntı nedeniyle solunum yapamaz hâle geldiğini gösteriyor.
Tharsis Balığı ve Avlanma Alışkanlıkları
Tharsis, mikro etobur bir türdü. Zooplankton ve larvalarla beslenen bu balıklar, emme yoluyla avlanırdı. Ancak araştırmacılara göre, Tharsis balıkları zaman zaman çürümekte olan ölü belemnit kalıntılarını veya üzerinde bakteri/alg birikmiş yüzen nesneleri de emerek besleniyordu.
Sorun, bazen ağızlarına çektikleri şeyin, neredeyse kendi boyutlarında bir belemnit olmasıydı. Bu yanlışlıkla avlanma, ağız ve solungaçların tıkanmasına yol açarak ölümcül boğulmalara neden olmuş olabilir.
Belemnitler Nedir ve Neden Bu Kadar Tehlikeli Oldu?
Belemnitler, günümüzdeki kalamara benzeyen, uzun gövdeli, çok kollu kafadanbacaklılardır. Fosil kayıtlarında genellikle gazla dolu, içi boş bir kabuk şeklinde bulunurlar. Bu kabuklar, öldükten sonra suyun içinde sürüklenmeye devam edebilir. Tharsis balıkları, büyük olasılıkla bu cansız belemnitleri yumuşak doku kalıntısı ya da organik madde sanarak ağızlarına çektiler.
Ancak belemnitin sivri gaga yapısı ve geniş fragmokon bölgesi, balığın ağzına veya solungaçlarına sıkıştığında, hayvanın nefes almasını engelleyerek boğulmasına yol açtı.
Solnhofen Fosilleri Neden Önemli?
Solnhofen Plattenkalk formasyonu, dünyanın en iyi korunmuş Jura dönemi fosil yataklarından biridir. Archaeopteryx gibi dinozor-kuş geçiş formu fosilleri bu bölgede bulunmuştur. Bu yeni keşif, bu havzanın sadece çeşitliliği değil, aynı zamanda davranışsal fosilleşme örnekleri açısından da ne kadar değerli olduğunu gösteriyor.
Belemnitin ağızda sıkıştığı balık fosilleri, nadir görülen "ölüm anı fosilleşmesi" örneklerindendir ve tarih öncesi canlıların yaşam tarzları hakkında doğrudan kanıt sunar.
Bilimsel Yorum: Neden Bu Kadar Çok Örnek Var?
Araştırmacılar, bu ölüm biçiminin yalnızca birkaç örneğe özgü olmadığını, koleksiyonlarda benzer birçok fosilin bulunduğunu belirtiyor. Bu da Tharsis balıklarının aynı davranış kalıplarını tekrar ettiğini ve bu davranışın, türün yaygın bir ölüm nedeni olabileceğini düşündürüyor.
Fosillerden Davranışsal İçgörüler
Tharsis balıklarının ölü belemnitleri yanlışlıkla emmesi sonucu boğularak ölmesi, sadece fosil birikimlerinin değil, aynı zamanda dönemin ekolojik dinamiklerinin ve hayvan davranışlarının da anlaşılmasını sağlıyor. Bu dramatik sahneler, bilim insanlarına milyonlarca yıl öncesinin denizlerinde neler olup bittiğine dair şaşırtıcı ipuçları sunuyor.
Araştırma, prestijli bilimsel yayın Scientific Reports’ta yayımlandı.
Kaynaklar >>
Sevgiyle kalın,
Murat Enöz
Yorumlar
Yorum Gönder