Cappuccino'nun Tarihi: Köpüklü Kahvenin Asırlık Yolculuğu

Asırlık Bir Gelenekten Modern Bir Kültüre: Kappuçino

Bugün dünya çapında milyonlarca insanın severek tükettiği cappuccino, sadece bir kahve değil; kültür, tarih ve damak zevkinin birleştiği özel bir içecektir. Modern kafelerde sıkça gördüğümüz bu köpüklü kahvenin kökenleri, tahmin edilenden çok daha eskilere uzanıyor. Cappuccino’nun hikâyesi, Osmanlı kahvesinden Viyana kafelerine, oradan İtalyan espresso makinelerine ve nihayetinde küresel kahve zincirlerine kadar uzanan bir yolculuktur.

Cappuccino'dan Önce: Avrupa'da İlk Kahve Tüketimi

Cappuccino’nun doğuşunu anlayabilmek için kahvenin Avrupa’daki erken dönemine göz atmak gerekir. 17. yüzyıl Avrupa’sında kahve, Osmanlı tarzında hazırlanıyordu: su ve kahve çekirdekleri kaynatılıyor, bazen şekerle tatlandırılıyordu. Bu yöntem, bugünkü Türk kahvesiyle büyük benzerlik gösterir.

Ancak zamanla filtrelenmiş kahve yöntemleri gelişti. 1700’lerin sonunda İngilizler ve Fransızlar kahvelerini süzmeye, filtrelemeye başladılar. Böylece haşlanmış kahve yerine demlenmiş kahve daha yaygın hale geldi. Bu dönemde kahve kültürünün gelişmesiyle birlikte, cappuccino’nun temelleri de atılmış oldu.

‘Kapuziner’den ‘Cappuccino’ya: İsim Nereden Geliyor?

"Cappuccino" ismi, kökenini Avusturya’nın başkenti Viyana’daki Kapuçin rahiplerinden alır. 1700’lerde Viyana kahvehanelerinde sunulan "Kapuziner" adlı içecek, krema ve şekerle hazırlanan kahverengi bir kahveydi. Bu içeceğin rengi, rahiplerin kahverengi cübbelerine benzetildiği için bu ismi almıştı. Daha açık tonlarda yapılan versiyonuna ise "Franziskaner" deniyordu.

Kahve ve Maymunlar!

İlginçtir ki, Kapuçin rahipleri sadece "cappuccino" terimine ilham kaynağı olmadı. Portekizli kaşifler, Amerika kıtasında belirgin şekilde belirgin primatlarla ilk karşılaştıklarında, başlarındaki ve omuzlarındaki açık kahverengi kürk, rahiplerin giydiği başlıkları hatırlattı. Bu da onları bu canlılara Kapuçin maymunu adını vermeye yöneltti. Bu terim kadın modasında da sıklıkla kullanılır. Rahiplerin cübbelerine benzeyen uzun başlıklı pelerinlere kapuçin denir. Bir dahaki sefere bir kapuçino sipariş ettiğinizde, bu kelimenin kökenini düşünün. Durup tarihini, ona ilham veren rahipleri ve 1700'lerde ilk kez ortaya çıktığından beri kaç kişinin kapuçino içtiğini düşünmek büyüleyici.

İtalyanca "cappuccio", başlık veya kukuleta anlamına gelir. Bu kelimeden türeyen "cappuccino", zamanla İtalya’da espresso bazlı, sütlü köpüklü kahveyi ifade eder hale geldi.

İtalya’da Cappuccino’nun Doğuşu

Gerçek anlamda cappuccino, 20. yüzyıl başlarında İtalya’da, espresso makinelerinin ortaya çıkışıyla doğdu. İlk espresso makinesi 1901’de geliştirildi ve kısa sürede İtalya genelinde yaygınlaşmaya başladı. Cappuccino’nun modern versiyonuna dair ilk yazılı kayıtlar ise 1930’lara dayanır.

O dönemde cappuccino; çırpılmış krema, rendelenmiş çikolata veya tarçınla süslenen, Viyana usulü sunumlara benziyordu. Bu içecekler, yalnızca espresso makinelerine sahip seçkin kafelerde sunuluyor ve genellikle saatler süren sohbetlerin, gazete okumalarının eşlik ettiği İtalyan kahve kültürünün bir parçasıydı. Kaynak >> Friars, Monkeys and Coffee? The Interesting Etymology of Cappuccinos

İtalyan Evrimi 

20. yüzyılın başlarında, bu Viyana kahve içeceği İtalya'da popülerlik kazanmaya başladı. Espresso makineleri yaygınlaştıkça, bu içeceğin İtalyan versiyonu kahve ve krema yerine espresso ve bir damla sütle yapılmaya başlandı. Tarif değişse de, adı yalnızca İtalyancaya çevrildi. Kapuziner yerine, içeceğe "cappuccino" adı verildi; bu isim, hâlâ Kapuçin rahip cüppelerinin kahverengi rengine atıfta bulunuyordu. 1900'lerde soğutma teknolojisi ilerledikçe, kahve içeceklerine süt eklemek daha kolay hale geldi. Cappuccinolar Amerika'ya ulaştığında, içecekler orijinalinden çok daha açık bir renk elde etmek için yeterli miktarda sütle hazırlandı. Cappuccinolar artık Kapuçin rahip cüppelerinin tam rengi olmasa da, adı hâlâ içeceğin büyüleyici tarihini hatırlatıyor.

II. Dünya Savaşı Sonrası: Modern Cappuccino’nun Evrimi

Savaş sonrası dönemde espresso makinelerindeki teknolojik gelişmeler, cappuccino’nun daha hızlı ve standart biçimde hazırlanmasını sağladı. Buharda pişirilmiş ve köpürtülmüş sütle yapılan cappuccino, bugünkü halini almaya başladı.

Bu dönem, kahve dünyasında “Krema Çağı” olarak anılır. Yani espresso’nun üzerinde oluşan krema tabakası, cappuccino’nun ayırt edici özelliklerinden biri haline geldi. Savaş sonrası Avrupa'nın refah düzeyinin artmasıyla birlikte, cappuccino yavaş yavaş kıta genelinde ve ardından tüm dünyada popülerlik kazandı.

Dünya Çapında Cappuccino Kültürü

Cappuccino, önce İngiltere ve Batı Avrupa’ya, ardından Avustralya, Güney Amerika ve 1980’lerde Amerika Birleşik Devletleri’ne yayıldı. Özellikle 1990’larda ABD'de ortaya çıkan kafe kültürü sayesinde, cappuccino ve latte gibi espresso bazlı içecekler oldukça popüler hale geldi.

Starbucks gibi kahve zincirlerinin yayılması, cappuccino'nun global kahve menülerinde vazgeçilmez bir yer edinmesini sağladı. Ancak her ülkede hazırlama tarzı farklılık gösterdi. Viyana ve Orta Avrupa’da hâlâ geleneksel Kapuziner tarzı, yani krema ve baharatlarla süslenmiş versiyonları tercih ediliyor.

Otomatik Makineler ve Cappuccino’nun Popülerleşmesi

Son 30 yılda, ABD ve diğer ülkelerde "cappuccino" adıyla satılan içecekler genellikle otomatik içecek makineleri tarafından üretilmeye başlandı. Ancak bu makinelerde sunulan içecekler, genellikle hazır kahve tozu ve süt tozu kullanılarak hazırlanmakta ve gerçek cappuccino lezzetinden oldukça uzakta kalmaktadır.

Günümüzde Cappuccino Tüketimi

Eskiden sadece sabah saatlerinde tüketilen cappuccino, günümüzde Avrupa’nın birçok bölgesinde gün boyunca tüketilen bir içecek haline geldi. Özellikle İngiltere, Almanya, Hollanda ve Fransa gibi ülkelerde artık öğleden sonra veya akşam yemeğinden sonra bile cappuccino içmek oldukça yaygınlaştı.

Cappuccino’nun tarihi, sadece bir içeceğin değil, kültürler arası geçişin ve teknolojik evrimin de öyküsüdür. Osmanlı kahvesinden Viyana’nın Kapuziner’ine, oradan İtalyan baristaların ellerine ve bugün dünyanın dört bir yanındaki kafelere uzanan bu yolculuk, kahve severler için lezzetli ve anlamlı bir miras bırakmıştır.

Kaynak >> History of the Cappuccino

Sevgiyle kalın,

Murat Enöz