Murat Enöz Blog – Gezi Notları, Seyahat Fotoğrafları, Sağlık Yazıları ve Hayata Dair Paylaşımlar

Büyükdere Caddesi' nde Kefal Balıkları Sarıyer, Büyükdere Caddesi' nde bulunan Bizim Kanatçı' da, sahile yakın oturduk ve kefal sürüsünün atılan soslu ekmekleri, büyük bir hızla yemesine tanık olduk. Çok güzel bir ortam ve sanki balıklar bunu yapmaya oldukça alışkın gibiydi. Restoran çalışanlarının artan ekmek parçalarını denize atmasıyla başlar her şey. Bu ekmeklerin çoğu, müşterilerin tabaklarından kalan soslara bulanmış haldedir. Soslu, baharatlı, hatta acılı ekmekler suya düştüğü anda suyun altı karışır; yüzlerce kefal balığı, adeta bir komut almış gibi ortaya çıkar ve su yüzeyinde kıyasıya bir mücadele başlar. Kefallerin bu davranışı hem şaşırtıcı hem de öğreticidir. Normalde deniz canlıları, doğal beslenme zincirlerine bağlı yaşar. Ancak İstanbul gibi insan baskısının yoğun olduğu bölgelerde, özellikle kıyıya yakın yaşayan türler zamanla insan besinine adapte olabilmektedir. İşte Sarıyer’deki bu kefaller de bunun canlı örneğidir. Kefal Balığı: İstanbul’un Görünmeyen M...

Başlık İstanbul’un Avrupa Yakası’nda yer alan Büyükdere Caddesi, şehrin en önemli ulaşım ve ticaret akslarından biridir. Zincirlikuyu’dan başlayarak Maslak, Hacıosman ve Sarıyer'e kadar uzanan bu cadde, yalnızca bir yol değil; aynı zamanda İstanbul’un iş, eğitim, ulaşım ve kültürel yapısının bel kemiğidir. Özellikle Sarıyer’e doğru ilerledikçe cadde, yüksek binaların yerini yeşil alanlara, tarihi semtlere ve Boğaz'ın serin esintilerine bırakır. Bu geçiş, İstanbul’un modern ve tarihi yüzünü aynı anda deneyimlemek isteyenler için adeta bir zaman yolculuğudur. Büyükdere Caddesi’nin Rotası ve Önemi Büyükdere Caddesi, Zincirlikuyu Kavşağı'ndan başlar ve kuzeye doğru ilerledikçe sırasıyla Levent, Maslak, Hacıosman, Darüşşafaka ve Büyükdere mahallelerinden geçer. Sonunda Sarıyer merkezine ulaşır. Bu cadde boyunca: İş dünyasının kalbi olan gökdelenler (İş Kuleleri, Sabancı Center, Tekfen Tower) Üniversiteler (İTÜ, Nişantaşı Üniversitesi, Işık Üniversitesi kampüsleri) Alışveriş merk...

Donax Cinsinden Çizgili Bir İstiridye Kabuğu Resimdeki nesne, küçük bir deniz kabuğu, özellikle de Donax cinsinden çizgili bir istiridye kabuğudur ve genellikle coquina istiridyesi olarak anılır. Bu küçük çift kabuklu yumuşakçalar, özellikle sıcak kıyı bölgelerinde, kumlu plajlarda sıklıkla bulunur. Deniz Kabukları Neden İlgi Çeker? Deniz kabukları, doğanın en zarif eserlerinden biridir. Renkleri, desenleri ve şekilleriyle hem bilim insanlarının hem de doğaseverlerin ilgisini çeker. Sahilde yürürken elinize aldığınız bir kabuk sadece bir süs eşyası değil, aslında bir canlının evi, yaşam alanıdır. Özellikle mor-beyaz çizgili kabuklar, hem nadir görünüm hem de estetik açıdan oldukça özeldir. Mor-Beyaz Çizgili Kabuklar: Donax Variabilis Bu tür kabuklar genellikle Donax variabilis olarak bilinen küçük, renkli bir bivalv türüne aittir. Halk arasında bu kabuklara “koquina” da denir. Coquina kelimesi İspanyolca kökenlidir ve “küçük kabuk” anlamına gelir. Türkiye'nin özellikle güney kıyıla...

DNA Şekeriyle Saç Dökülmesine Çözüm: Deoksiriboz Jeli Saç Büyümesini Tetikliyor ScienceAlert ' te Haziran 2024’te yayımlanan ayrıntılı habere göre, araştırma ekibi fareler üzerinde yürüttükleri çalışmada, sadece tüy dökülmesinin gözlendiği bölgelerde değil, çevresindeki dokularda da dikkat çekici biyolojik değişiklikler fark etti. Deoksiriboz jel uygulanan bölgelerde yeni kan damarlarının oluştuğu ve dermal hücre aktivitesinin arttığı gözlemlendi. Bu durum, saç köklerine daha fazla oksijen ve besin taşınmasını sağlayarak tüylerin kalınlaşmasına ve daha sağlıklı uzamasına olanak tanımış olabilir. Haberde ayrıca, araştırmanın ileri aşamalarda insan cildi modelleri üzerinde test edilmesinin planlandığı, böylece jel formülünün potansiyel kozmetik ve medikal uygulamalara taşınmasının hedeflendiği belirtiliyor. Araştırmanın yürütücülerinden Prof. Sheila MacNeil’in, bu doğal şeker bazlı jelin düşük maliyetli, toksik olmayan ve kolay uygulanabilir olması nedeniyle geleneksel tedavilere alt...

Dünya’nın Enerji Dengesi Neden Tehlikede? İklim değişikliğini anlamak için sadece sıcaklık ölçmek yeterli değildir. Daha net göstergelerden biri, Dünya’nın enerji bütçesi—güneşten gelen ısı ile uzaya geri yayılan ısının farkıdır. Son araştırmalar, bu farkın son 20 yılda iki katına çıktığını ortaya koyuyor (kaynak >>  Earth's Energy Imbalance Has Doubled in 2 Decades, Study Warns : ScienceAlert ). İklim değişikliğini ölçmenin yollarından biri, dünya genelinde uzun yıllar boyunca sıcaklık ölçümleri yapmaktır. Ancak hava olaylarındaki doğal dalgalanmalar, bu ölçümlerden net bir sonuç çıkarmayı zorlaştırabilir. Bunun yerine daha etkili bir yöntem, Dünya’ya ne kadar enerji (ısı) girdiğini ve ne kadar enerjinin geri uzaya yansıdığını takip etmektir. Buna "Dünya’nın enerji bütçesi" denir. Son araştırmalar bu bütçenin ciddi şekilde bozulduğunu ve dengenin tamamen şaştığını ortaya koyuyor. Enerji Dengesi Nedir? Dünya, Güneş’ten enerji alır ve atmosfer vasıtasıyla bu enerjini...

Kedilerin Uyku Posizyonu Neden Genellikle Sol Tarafa Doğru! Kediler günde ortalama 12–16 saat uyurlar. Bu uzun uyku süresinde uyku pozisyonları da rastgele olmaz. Yakın zamanda yapılan bir araştırma, kedilerin büyük çoğunlukla sol yanlarında uyumayı tercih ettiğini ortaya koydu. Bu davranışın ardında, hayatta kalmalarına yardımcı olabilecek gizli sebepler yatıyor olabilir.  Yeni bir araştırmaya göre, çoğu kedi bu uzun uykularını sol tarafına yatarak geçirmeyi tercih ediyor. Zaten kedilerin genellikle yüksek yerlerde uyumayı sevdiğini biliyoruz. Örneğin, kedi ağaçlarının tepeleri ya da gardırobun üst rafındaki valiz yığınları gibi yerlerde uyurlar. Bunun nedeni, yerdeki yırtıcılardan ve fazla ilgi gösteren sahiplerinden uzak durmak ve aynı zamanda çevreyi daha rahat gözlemleyebilmektir. Araştırmayı yapan bilim insanları, kedilerin hangi tarafa yattığının da benzer bir koruma işlevi görebileceğini düşünüyor. Almanya’daki Ruhr Üniversitesi Bochum’dan davranışsal nörobilimci Onur Güntü...

Antik Romalıların Ayakları Çok Mu Büyüktü! Arkeologlar, Antik Roma dönemine ait büyük boyutlarda ayakkabılar buldu ve bu ayakkabılar hem şaşkınlık yarattı hem de pek çok soruyu beraberinde getirdi. Roma İmparatorluğu'nun günlük yaşamına dair pek çok şey biliyoruz, ancak bu devasa ayakkabılar arkeologların kafasını karıştırdı. “Roma’nın Büyük Ayağı’ mı varmış?” diye espri konusu olan bu keşif, aslında tarih ve kültür hakkında yeni ipuçları sunuyor. Bir Roma yerleşim alanında yapılan kazılarda ortaya çıkan olağanüstü büyük boyutlardaki 2.000 yıllık ayakkabılar, arkeologlar arasında büyük bir merak uyandırdı. Bu alışılmadık keşif, ayakkabıların kime ait olabileceği ve neden bu kadar büyük oldukları sorularını da beraberinde getirdi (kaynak >>  Ancient Roman Bigfoot? 'Unusually Large' Shoes Puzzle Archaeologists : ScienceAlert ). Vindolanda Arkeoloji Vakfı’na bağlı ekip tarafından bulunan bu ayakkabılar, 30 santimetreden uzun (yaklaşık Avrupa’da 49, ABD’de 15 numara) ölçü...

Beyindeki Gizli Şekerin Alzheimer’la Mücadeledeki Gücü Alzheimer hastalığında, beyin hücreleri içinde biriken tau proteini yığını (tauopati) sinir hücrelerine zarar veriyor. Fakat bilim insanları artık tau ile birlikte başka bir unsurun da rol oynadığını keşfetti: glikojen, yani beyindeki gizli şeker depoları. Glikojen, genellikle karaciğer ve kaslarda enerji stoğu olarak bilinir. Beyinde, özellikle astroglia gibi destek hücrelerinde çok az miktarda bulunur; ancak yeni bulgular, bu ‘az’ miktarın bile nörodejenerasyonda önemli etkisi olabileceğini gösteriyor (kaynak >>  Surprise Discovery About Sugar in The Brain Could Help Fight Alzheimer's : ScienceAlert ). Beyinde depolanan glikoz, yani glikojen, aslında düşünülenden çok daha önemli olabilir. Bilim insanları, glikojenin yalnızca bir enerji yedeği değil, aynı zamanda Alzheimer gibi hastalıkların gelişiminde etkili olabileceğini ortaya koydu. Alzheimer, nöronların içinde zararlı tau proteinlerinin birikmesiyle tanınan bir has...

Volkanik Adalarda Tersine Evrim: Galapagos Domatesleri Evrim ve tersine evrim tartışmalarına bir tanesi daha eklendi. Galapagos Adaları’nda yetişen yabani domates türlerinde, evrimin beklenen yönüne ters düşen ilginç bir değişim gözlemlendi. Araştırmacılar, domateslerin milyonlarca yıllık genetik özelliklerine geri döndüğünü ve bu süreci canlı olarak izlediklerini açıkladı (kaynak makale >>  Tomatoes in The Galapagos Islands Appear to Be Evolving in Reverse : ScienceAlert ). Galapagos Adaları'nın siyah volkanik kayalarında yabani olarak yetişen domateslerin yeni keşfedilen bir türü, bilim insanlarına bir canlının milyonlarca yıl içinde evrimle kazanılmış genetik değişiklikleri geri alarak çevresine nasıl yeniden uyum sağlayabileceğine dair çarpıcı bir örnek sunuyor. Kaliforniya Üniversitesi Riverside ve İsrail'deki Weizmann Bilim Enstitüsü’nden araştırmacılar, bu bulgunun türlerin evrimsel süreçte kazandıkları bazı özellikleri zamanla kaybedip, eski hallerine dönebilecek...