Burun Açıcı Bantlar İlk Önce Atlarda Kullanılmıştı!
Burun bantları ilk olarak yarış atlarında solunumu kolaylaştırmak için kullanıldı. Bu mekanik destek fikri daha sonra insanlara uyarlandı ve günümüzde yaygın bir şekilde spor, uyku ve solunum amaçlı kullanılıyor. Burun bantları, günümüzde horlama ve spor performansını artırmak için yaygın şekilde kullanılıyor. Ancak bu basit buluşun kökeni tahmin ettiğinizden çok daha ilginç: ilk olarak yarış atlarında kullanıldı!
🧬 Burun Bantları Nedir?
Burun bantları (örneğin: Breathe Right), burun üzerine dıştan yapıştırılarak çalışan, nazal valv bölgesini mekanik olarak açan esnek cihazlardır. Bu bantlar burun kanatlarının çökmesini engelleyerek, daha fazla hava akışı sağlar.
🐴 İlk Kullanım Alanı: Yarış Atları
Yüksek efor sarf eden yarış atları, koşarken burun deliklerinde çökme yaşar. Bu durum hava akışını sınırlar ve performansı düşürür. Bu fizyolojik probleme çözüm bulmak isteyen veterinerler ve eğitmenler, burun üzerine yapıştırılan destekleyici bantları test etmeye başladı.
Atlarda burun çökmesi azaldı, hava akışı arttı ve atların performansında iyileşme gözlendi.
Yarış atlarında egzersiz sırasında burun delikleri daralır ve bu da nefes almayı zorlaştırır.
Atlarda burun kıkırdakları insanlar gibi sabit değildir; nefes alırken çökebilir. Bu da hava akımını kısıtlar.
Bu durumu engellemek için burun üzerine yapıştırılan dış destek bantları tasarlandı.
Bu bantlar, nazal valv dediğimiz burun açıklığının daralmasını önleyerek daha fazla hava girişi sağlar.
🐎 İlk Deneyler: Atlar İçin Burun Bantlarının Doğuşu
1990'lar ortalarında, iki at veterineri Jim Chiapetta ve Ed Blach, yüksek performans gerektiren egzersiz sırasında atların burun pasajlarının daralabildiğini ve böylece hava akımında kısıtlamalar oluştuğunu fark ettiler.
Özellikle koşu bandı üzerinde çalışan atları gözlemlerken, nazal valv dokusunun içeri çökmesi net olarak tespit edildi.
Buna çözüm olarak, insanlardaki Breathe Right bantları modeli baz alınarak, harici kapanmayı önleyici bant tasarlamaya başladılar.
🧪 Klinik Veriler ve Klinik Etkiler
Bir Kansas State Üniversitesi çalışmasında, atletik hızda egzersiz yapan atlarda bant kullanımı neticesinde:
İnspiratuvar trakeal basınç ve hava direnci anlamlı şekilde azalmış,
Dorsal conchal fold lateral yönde açılarak hava yolunu genişletmiş.
Ayrıca cihazın, exercise-induced pulmonary hemorrhage (EIPH) riskini neredeyse %50 oranında düşürdüğü raporlanmıştır.
Bu sayede atlarda nefes yükü azalıyor, yorgunluk ve iyileşme süreleri iyileşiyor.
📈 Patent & Marka Süreci
İnventör Ed Blach’ın 1997 yılında sabaha karşı aniden doğan fikir üzerine Chiapetta ile çalışmaya başlaması bilimsel bir dönüm noktasıdır. - Co-inventor Of Flair Equine Strip Has Nose For Business - Veterinary Practice News
1997'de, CNS (Breathe Right’ı üretmekte olan şirket) ile lisans anlaşması yapıldı; CNS bantların üretimini üstlendi ve Chiapetta/Blach'a telif ödemesi yaptı. - Nasal strip - Wikipedia
İlk ticari kullanım 1999 Breeders’ Cup’ta tanıtıldı; üç kazanan at bu bantlarla yarıştı. Celebrating 20 Years of Improving Horse Health with FLAIR® Strips - Achieve Equine, LLC | FLAIR® Equine Nasal Strips
2001 yılında Chiapetta ve Blach, CNS’den ayrılarak kendi şirketleri olan Flair, LLC’yi (sonrasında Achieve Equine, LLC) kurdu. - FLAIR® Strips History
2008’de Chiapetta Blach’ın hisselerini satın alarak kontrolü tamamen devraldı ve o zamandan beri firma 25’ten fazla patent ile global pazarda bağımsız çalışıyor. Celebrating 20 Years of Improving Horse Health with FLAIR® Strips - Achieve Equine, LLC | FLAIR® Equine Nasal Strips
Bugün hala FLAIR Equine Nasal Strips, dünya genelinde kullanılan tek onaylı at burun bandıdır.
Atlarda burun bantları ilk olarak 1990’ların ortasında, Chiapetta ve Blach tarafından geliştirilmiş olup, temel amacı hava kanallarını genişleterek nefes yükünü azaltmaktı.
Klinik araştırmalar, cihazın pulmoner kanamayı azaltma, nefes iş yükünü düşürme gibi faydalarını destekliyor.
Ticari olarak, insanlardaki “Breathe Right” bant konseptinden yola çıkılarak geliştirildi, lisans süreci ardından bağımsız marka haline geldi ve bugün hala patentli, bilimsel temelli bir cihaz olarak kullanılıyor.
👨🔬 İnsanlara Uyarlanışı: Breathe Right'ın Doğuşu
Amerikalı bir futbolcu ve mucit olan Bruce Johnson, bu fikri insanlara uyarlayarak 1990’ların başında Breathe Right markasını piyasaya sürdü. İlk başta horlamayı azaltma ve burun tıkanıklığını hafifletme amacıyla geliştirildi, ancak zamanla sporcular arasında da popüler hale geldi.
🏃 Günümüzde Kullanım Alanları
Burun bantları günümüzde şu alanlarda kullanılmaktadır:
- Horlama tedavisi
- Uyku apnesine destek
- Alerjik burun tıkanıklığı
- Sporcularda performans artırımı
- Soğuk algınlığı dönemlerinde rahat nefes alma
Burun bantları ilaç içermez. Sadece mekanik bir destek sağlar. Bu nedenle gebelikte, çocuklarda ve ilaç kullanamayan bireylerde güvenle tercih edilebilir.
Sevgiyle kalın,
Murat Enöz
Yorumlar
Yorum Gönder