Erkekler İçin Yeni Doğum Kontrol Hapı Güvenlik Testini Başarıyla Geçti
Yeni geliştirilen ve YCT‑529 adı verilen non‑hormonal (hormonsuz) erkek doğum kontrol hapı, insanlarda yapılan ilk güvenlik testini başarıyla geçti. Bu gelişme, uzun süredir eksikliği hissedilen erkek doğum kontrolünde önemli bir dönüm noktası olabilir. YCT-529, testosteronu etkilemeden sperm üretimini geçici olarak durduran devrim niteliğinde, hormonal olmayan bir erkek doğum kontrol hapıdır. YourChoice Therapeutics tarafından geliştirilen bu ilaç, sperm oluşumunda rol oynayan önemli bir proteini (retinoik asit reseptörü alfa) bloke ederek etki gösterir.
Güvenlik ve Tolerans Verileri
Faz 1a klinik çalışmasına katılan 16 sağlıklı erkek denek (yaşları 32–59, daha önce vasektomi geçirmiş kişiler) farklı dozlarda YCT‑529 aldılar. Araştırma, ilacın hormon düzeylerini, kalp ritmini, karaciğer ve böbrek fonksiyonlarını, ruh halini ya da cinsel isteği olumsuz etkilemediğini gösterdi. Hem 10–30 mg, hem de 90–180 mg doz gruplarında iyi tolere edildi ve düşük yan etki bildirildi. Bazı deneklere yüksek kalorili bir öğünden sonra verilen dozlar da benzer şekilde iyi tolere edildi. Bu fazda hapın kısa süreli kullanımı izlendi; ileri çalışmalar süresince sperm üretimi üzerindeki etkisi değerlendirilecek.
Etki Mekanizması
YCT‑529, testislerde sperm üretiminden sorumlu kritik bir protein olan retinoik asit reseptör alfa (RAR‑α)’yı hedef alır. Bu reseptörün bloke edilmesiyle, sperm oluşumunu sağlayan vitamin A metabolitlerinin etkisi engellenir. Dolayısıyla spermatogenez süreci durdurulur ancak testosteron, FSH ve inhibin B gibi hormonlarda herhangi bir düşüş gözlenmez.
Hayvan deneylerinde (fare ve primatlar) YCT‑529, yaklaşık %99 etkinlik gösterdi; sperm üretimi durdu ve kontraseptif etki gözlendi. Kullanım durduktan sonra farelerde 4–6 haftada, primatlarda ise 10–15 haftada fertilite yeniden sağlandı. Bu çalışmalarda da yan etki gözlenmedi.
✅ Hayvan deneylerinde %99 etkililik göstermiş ve hap bırakıldıktan sonra doğurganlığın geri döndüğü gözlemlenmiştir.
✅ İlk insan güvenlik deneylerinde (vazektomili erkeklerde) iyi tolere edilmiştir; hiçbir yan etki, hormonlar, ruh hali veya cinsel işlev üzerinde hiçbir etki gözlenmemiştir.
Neden Önemli?
Günümüzde erkekler için FDA onaylı doğum kontrol seçenekleri sadece kondom ve vasektomi ile sınırlı. Kondomlar yanlış kullanımda %12–18 oranında başarısız olabiliyor; vasektomiler ise geri dönüşümlü olsa da başarı oranları kişiden kişiye değişiyor.
YCT‑529 gibi hormon içermeyen haplar, yan etkisiz ve geçici çözümler sunarak bu boşluğu doldurabilir.
Sonraki Adımlar
YCT‑529 şu anda faz 2 çalışmasında, 50’den fazla denekte 28 ve 90 günlük farklı dozlarda değerlendiriliyor. Amaç: sperm parametreleri ve doğurganlık üzerindeki etkiler ile yan etkileri daha kapsamlı biçimde incelemek. Bu fazın 2026 ortasına kadar tamamlanması bekleniyor. Olumlu sonuçlar alındığında YCT‑529, on yıl sonrasına kadar piyasaya çıkabilecek ilk etkili non‑hormonal erkek doğum kontrol hapı olabilir.
Toplumsal Etki Hakkında
Araştırmalar, erkeklerin önemli bir kısmının doğum kontrol sorumluluğunu paylaşmak istediğini gösteriyor. Ankete katılanların %75’i yeni erkek doğum kontrol seçeneklerini denemeye istekli olduklarını belirtmiş. Ayrıca partnerlerin de erkek için bir hap kullanımı konusunda büyük ölçüde güven duyduğu raporlanmış durumda. Uzun süredir erkek için hormonal olmayan ve yan etkisiz bir oral kontraseptif beklentisi bulunuyor.
Yorumlar
Yorum Gönder